Vorige week waren wij aanwezig tijdens de eikenprocessierups bijeenkomst in Ede. Deze bijeenkomst werd georganiseerd door de samenwerkende partijen van het Kennisplatform Processierups in opdracht van het Ministerie van LNV. Tijdens deze bijeenkomst kwamen bestrijders, gemeenten, groenbeheerders en andere betrokken organisaties bij elkaar om te praten over het beheer, beleid, gezondheid en afvalverwerking van de eikenprocessierups. Tijdens deze bijeenkomst stonden een aantal zaken centraal zoals de vernieuwde leidraad en de lancering van het kennisplatform en de website processierups.nu.
Tijdens de bijeenkomst werd de voorlopige update van de leidraad beheersing eikenprocessierups gepresenteerd. De versie 2019 zet zo goed mogelijk de huidige inzichten ten aanzien van de beheersing van de eikenprocessierups op een rij. Onderwerpen zoals voorkomen van de plaagdruk, risicoanalyse, monitoring, bestrijding, beleid/ organisatie en communicatie komen aan de orde in deze leidraad. Een onmisbaar handboek voor alle betrokken partijen, download de leidraad via deze link.
Het kennisplatform processierups is al enige tijd online maar werd nogmaals belicht tijdens de bijeenkomst. Het Kennisplatform is een samenwerkingsverband en richt zich op burgers, professionals en overheden. Het platform biedt informatie over preventie, voorbereiding, beheer, bestrijding, eventuele opschaling, (na)zorg, monitoring en evaluatie in relatie tot de eikenprocessierups. Op deze manier is er een duidelijk loket voor mensen die overlast ervaren en kunnen overheden en burgers toekomstige overlast voorkomen en beperken. Om snel aan de grote behoefte in de samenleving aan informatie over allerlei aspecten van de processierups te kunnen voorzien is de website www.processierups.nu in het leven geroepen. De website heeft nadrukkelijk de naam processierups gekregen aangezien het niet alleen om de eikenprocessierups gaat maar ook om andere rupsen zoals de dennenprocessierups.
De meest gehoorde oplossing en ook de filosofie van Biobestrijding is: beheersing en het creëren van een natuurlijk balans en biodiversiteit. Of te wel, zorgen voor een natuurlijke balans door het stimuleren van natuurlijke vijanden door het creëren van een geschikte habitat en tegengaan van monocultuur. Dit is een lange termijn en duurzame oplossing. Hierbij kan je denken aan de volgende oplossingen:
- Inzet van natuurlijke vijanden zoals gaasvliegen, sluipwespen, lieveheersbeestjes, kevers, vogels en vleermuizen.
- Inzaaien van wilde (inheemse) bloemen: zaden en bloembollen waarop nuttige insecten af komen.
- Ophangen van nestkasten voor vogels, insecten en vleermuizen. Ook geparasiteerde EPR nesten worden opgehangen aangezien daar weer de natuurlijke vijanden uitkomen.
Naast het creëren van een natuurlijke balans worden er ook nog steeds nesten preventief en correctief bestreden. De volgende methodes worden het meest toegepast door groenbeheerders en gemeentes:
- Het bespuiten van de rupsen met parasitaire aaltjes of de bacterie Baccilus thuringiensis (verkrijgbaar onder de merknaam Xen Tari). Bespuiting vindt plaats in april/ mei wanneer de rupsen het meest kwetsbaar zijn.
- Wegzuigen en handmatig verwijderen van nesten.
- Gedeeltelijk wegvangen van de mannelijke motten door middel van feromoonvallen maar dit is voornamelijk ter monitoring (tellen) van de motten in plaats van een volledige bestrijding.
Het nadeel van spuiten met bacterieën en aaltjes is hiermee ook onbedoeld andere vlinder- en insectensoorten worden bestreden. Er zijn verschillende beschermde en bedreigde vlindersoorten waarvan rupsen op (en in de buurt) van eiken leven in dezelfde periode dat eikenprocessierups aanwezig is. Toepassing van chemische of biologische bestrijdingsmiddelen op plaatsen waar (passief) beschermde vlindersoorten voorkomen, kan strafbaar zijn. Op basis van een vlinderkaart van de vlinderstichting kan er bepaald worden waar er wel of niet gespoten mag worden.
Naast de EPR nesten op bomen komen er ook nesten voor in de grond, de nesten waaien bijvoorbeeld uit de boom en komen op de grond terecht. Daar kruipen de rupsen de grond in, daar gaan ze verder met verpoppen en in het najaar komen de vlinders uit de grond. Ook kan het zo zijn dan de rupsen bij warme temperaturen de grond inkruipen op zoek naar verkoeling. In de bodem kunnen de eikenprocessierupsen bestreden worden met aaltjes. Nadeel is dat je met het blote oog moeilijk kan bepalen waar de nesten in de grond zitten.
Grote kans dat ook in 2020 zal de eikenprocessierupsen voor veel overlast zal zorgen, waarschijnlijk op hetzelfde niveau als dit jaar. Volgens onderzoek Silvia Hellingman: ,,We kunnen weer groot feest in eikenprocessierupsland verwachten”. Het is dan ook belangrijk dat alle betrokken partijen nu al bezig zijn met het opstellen van een plan voor volgend jaar en het probleem op een duurzame en langdurige manier aanpakken. Het kenniscentrum is voor alle partijen een ideale weg om alle benodigde informatie te verzamelen.