De temperaturen dalen, de dagen worden korter en de laatste bloeiers raken uitgebloeid. De herfst is begonnen, wat betekent dat het hoogseizoen in de tuin op zijn einde loopt. Toch kan je nog het nodige doen (en laten) om je tuin op de juiste manier voor te bereiden op de winter. In dit blog zijn de do’s en dont’s om je tuin winterklaar te maken op een rijtje gezet.
Tuinafval opruimen? Liever niet te veel!
Misschien heb je alweer regelmatig bladblazers gespot. Vaak wordt gedacht dat je vallend blad netjes moet opruimen. Dit is helemaal niet nodig! Sterker nog, hiermee verwijder je juist een belangrijke voedingsbodem voor verschillende dieren en nuttige insecten. De bladeren zijn een fijne schuilplaats voor insecten en egels gebruiken hopen met bladeren voor hun winterslaap. Een bladerdek voorkomt daarnaast dat de bodemtemperatuur teveel zakt, dit is fijn voor de wortels van vaste planten. Die kunnen namelijk beschadigd raken als het flink vriest.
Voor je gazon is het beter om vallend blad wél weg te werken. Op je grasmat werkt een bladerdek namelijk verstikkend. Hark de bladeren op een hoop of verwerk ze tot compost. Je kan je gras eventueel nog maaien, maar maai niet te kort. Hierdoor kan mos ontstaan en wat langer gras is beter bestand tegen vorst. Verder is oktober een perfect moment om herstelwerkzaamheden te verrichten. Gebruik graszaad om kale plekken te herstellen en zet gazonmest in om je gras te versterken.
Ook voor terrassen en tegelpaden is het aan te raden om blad te verwijderen. Als bladeren nat worden en beginnen te ontbinden, kan het erg glad worden in de wintermaanden. Het handigst is om de boel weg te vegen als het blad nog mooi droog is. De rest van het najaar kan je dan veilig door de tuin lopen.
(Pot)planten, struiken en bomen in de tuin winterklaar maken
Voor bepaalde planten, bomen en struiken is de herfst een goed moment om te snoeien. Hiermee bevorder je een gezonde groei in het voorjaar. Verwijder sowieso alle zieke of beschadigde takken. Daarnaast is herfst een goed moment om eenjarige planten weg te halen. Voorbeelden van planten, bomen en struiken die je nu goed kan aanpakken zijn:
- Bomen
Bomen die steenvruchten dragen, zoals kersenbomen en pruimenbomen, snoei je het best in de herfst. Let verder op zogenaamde ABC-bomen, oftewel esdoorns, berken, haagbeuken en notenbomen. Dit zijn bomen die erg gevoelig zijn voor bloeden. Je moet ze om die reden alleen snoeien als ze volledig in blad zijn. Dit kan over het algemeen op z’n laatst nog in oktober. - Planten en struiken
Voorbeelden van struiken die goed te snoeien zijn in de herfst zijn: rozenstruiken, lavendelstruiken, bamboe, blauwe regen, bramenstruiken, frambozenstruiken, buxushagen en vlinderstruiken. Door nu te snoeien stimuleer je bloei in het voorjaar.
Ook potplanten moet je goed voorbereiden op de winter. Zorg sowieso dat je potten ofwel van poreus materiaal zoals terracotta zijn, of een gat aan de onderkant hebben. Zo komt er voldoende zuurstof bij de wortels en kan overtollig vocht weglopen. Gevallen bladeren of ander dood plantmateriaal kan je prima op de potgrond laten liggen. Hiermee bescherm je de wortels tegen kou. Omdat de temperatuur in de herfst zeker ‘s nachts al flink kan dalen, is het verstandig om planten die niet winterhard zijn vast naar binnen te halen. Potten die buiten blijven staan, kan je het best niet te veel verplaatsen. Insecten overwinteren graag onder potten omdat het er lekker warm en vochtig is.
Denk aan egels, vogels en andere dieren
De winter kan behoorlijk pittig zijn voor dieren. Daarom is het niet verkeerd om ze een handje mee te helpen. Als jouw tuin een fijne plek is voor dieren en insecten, helpen ze jou namelijk bij het behoud van een natuurlijke balans. Hiermee voorkom je al voor een groot deel dat er insectenplagen kunnen ontstaan.
Zorg allereerst voor voldoende schuilplaatsen. Hang nestkastjes op en maak de kastjes waarin het afgelopen voorjaar is genesteld schoon. Vogels gaan in de winter graag in een nestkastje zitten om zichzelf te beschermen tegen de elementen. Egels doe je vooral een groot plezier met rommel. Schuif een hoop met bladeren naar een hoekje van de tuin en de egel zal er lekker zijn gang gaan. In een egelmand zullen egels zich terugtrekken voor de winterslaap. Plaats er daarom een op een rustige plaats in de tuin. Een bladerdek en plantenpotten zijn al een fijn heenkomen voor insecten. Als extraatje plaats je nog een insectenhotel.
Egels houden van een rommelige tuin.
Met tuinverlichting maak je van de tuin natuurlijk een hele sfeervolle plek tijdens de donkere dagen. Nadeel is alleen dat te veel licht het ritme van dieren kan verstoren. Kies daarom voor zacht geel licht en stel een bewegingssensor of timer in. Dit werkt het minst verstorend voor dieren en scheelt ook nog eens in energiekosten!
Omdat het in de winter lastig is om voedsel te vinden, kan je vogels en egels bijvoeren. Pindakaas en vetbollen geven een lekkere energieboost aan vogels. Egels eten zich flink vol voor ze in winterslaap gaan en zullen smullen van biopaté.
De tuin winterklaar maken door alvast voor te bereiden op de lente
Je tuin klaarmaken voor de winter betekent dat je ook nu alvast moet nadenken over het voorjaar. Plaaginsecten zoals engerlingen kruipen ‘s winters dieper de bodem in en komen in het voorjaar naar boven. Zolang de bodemtemperatuur het toelaat, kan je ze biologisch bestrijden met aaltjes. Door nu nog een dosis uit te sproeien, zorg je dat de populatie in het voorjaar beperkt zal blijven.
Het najaar is ook een heel goed moment om alvast dingen aan te planten. Wil je vroeg in het voorjaar bloeiers hebben, plant dan nu bloembollen. Met een beetje geluk kan je dan al vanaf februari genieten van kleurrijke krokussen, narcissen en sneeuwklokjes. In de moestuin kan je wintergroenten zoals spruitjes, boerenkool of spinazie in het najaar oogsten.
Er is dus nog genoeg te doen om de planten en dieren in je tuin goed door het winterseizoen te slepen. De tuin goed aan te pakken, en andere dingen op zijn beloop te laten, zorg je voor een tuin met veel biodiversiteit. Maak nu je tuin winterklaar en je hebt er de rest van het jaar profijt van!