Dierenvoer

Vogels voeren

Vogels in de tuin zijn natuurlijk ontzettend leuk, helemaal als je weet welke vogels er in je tuin rondvliegen en hoe je ze kan helpen in de koudere maanden. Maar wist je dat je het hele jaar vogels mag bijvoeren? Ook in het voorjaar en in de zomer kunnen vogels extra voedsel en dus energie goed gebruiken. Soms hoor je dat je vogels juist niet moet bijvoeren omdat ze daardoor lui en verwend raken maar dat is zeker niet het geval, vogels zullen niet verleren om zelf voedsel te zoek en zullen niet afhankelijk raken van het extra voedsel. Bovenal zijn vogels slimme eters en ze passen zich goed aan, aan de omstandigheden. Ze kiezen voor het meest voedzame voedsel en stoppen met eten zodra ze verzadigd zijn, het is wel belangrijk om na te denken over welk voedsel je aanbiedt en niet zomaar alles in de tuin gooit. 

Vogels gebruiken het extra voedsel als aanvulling op het voedsel dat ze in de natuur vinden.

• Het beste kan je in de ochtend voer neerleggen, vooral na een lange en koude nacht zullen de vogels in de ochtend op zoek gaan naar voedsel. Ook is aan het einde van de middag een goed moment zodat de vogels een nacht goed ingaan. 
• Leg niet teveel voedsel neer, dit kan ook ongedierte aantrekken.
• Geef geen voedsel met daarin zout, dat is niet goed voor de vogels. Maak daarom bij voorkeur gebruik van vogelvoer met de juiste voedingstoffen. 
• Voer geen margarine, dit werk laxerend voor vogels. Margarine op brood lijkt een goed idee maar is helaas niet ideaal voor de vogels.
• Als er sneeuw ligt kan je een sneeuwvrij plekje op de grond maken waar je het voedsel neerlegt. Diverse vogelsoorten zoeken namelijk graag voedsel op de grond en dan voornamelijk in de buurt van struiken of een haag zodat ze makkelijk kunnen vluchten zodra er gevaar dreigt. 

Zoals veel mensen denken is niet alleen de winter een periode om de vogels te voeren maar ook in het voorjaar is bijvoeren erg welkom. In het voorjaar zullen de vogels nestjes maken, broeden en hun jongen voeren, dit vergt voor de ouders natuurlijk erg veel energie voor de ouders maar vraagt ook veel voedsel voor de jongen. Na de broedperiode komt er voor de ouders de zogeheten ruiperiode die ook een flinke aanslag pleegt op het lichaam van de vogels wat betekend dat de vogels eigenlijk het hele jaar door veel voedsel nodig hebben. 

In elke periode van het jaar kan er een tijdelijk voedseltekort optreden en in die tijden zullen de vogels erg dankbaar zijn voor extra voedsel wat wordt aangeboden zoals pinda’s, vogelpindakaas, zaden, vetbollen en insecten. Vooral in het broedseizoen maakt wat extra voedsel in de tuin een groot verschil voor de overlevingskans van jonge vogels. In de koude herfst- en wintermaanden kost het vogels soms erg veel energie om hun lichaamstemperatuur op 40 graden vast te houden. In een nacht met flinke vorst verliezen sommige vogelsoorten tot wel 10 procent van hun gewicht, dat is natuurlijk enorm. In deze periode is extra voeding dus erg belangrijk en zijn vetbollen en pinda’s perfecte energiebronnen. In onderstaand overzicht kan je zien in welke maanden de voedselbehoefte het grootste is:

Wat eten kleine mezen?

Kleine mezen zijn onder andere de pimpelmees en zwarte mees. De zwarte mees lijkt erg op de koolmees maar is een stuk kleiner en bleker van kleur. De zwarte mees is vooral te zien in naaldbomen en eten spinnen en insecten. In de winter eet de zwarte mees vooral zaden waardoor ze goed te voeden zijn door middel van voedertafels en voederhuisjes. Als je ze wil bijvoeren kan je gebruik maken van een zadenmix, noten, vogelpindakaas of zonnebloempitten.

De pimpelmees en zwarte mees zijn kleine mezen en hebben een nestkastje nodig met een kleine invliegopening van ca. 28 mm.

Wat eten mussen?

De mus en met name de huismus is een veel geziene vogel in Nederland. De mus komt in heel Europa voor en is in Nederland vooral te zien in dorpen en buitenwijken en kan goed overleven in bewoonde gebieden en dus in de buurt van mensen. Vooral tuinen met veel lage begroeiing zoals lage bomen en struiken zijn favoriet bij de huismus en op die plekken zullen ze ook op zoek gaan naar geschikt voedsel. De huismus is gek op vogelvoer zoals zaden, granen, pinda’s, pindakaas en vetbollen. Als je dit voer aanbiedt in een voederhuisje, voedertafel of silo dan zullen de mussen daar dankbaar gebruik van maken. 

Nestkastjes voor mussen

De mus maakt graag gebruik van nestkastjes en ze hebben de voorkeur voor een nestkastje op een vrije locatie zonder directe beschutting waar de mus zich rustig kan plaatsen en het broedseizoen kan doorbrengen. De huismus broedt in de lente en zomer, het broedseizoen duurt dus ongeveer vanaf eind maar tot en met augustus. In deze periode zal de huismus zo’n 2 tot 3 keer eieren leggen met wel 4 tot 6 eieren per keer. De eieren komen na circa 12 dagen broeden uit waarna de jongen nog 2-3 weken op het nest verblijven voordat ze uitvliegen. De invliegopening van het huisje moet zo’n 34 mm zijn.

Wat eet de koolmees?

De koolmees heeft een voorkeur voor insecten zoals rupsen maar ook zaden, pindakaas en noten zijn geschikt om de koolmees bij te voeren. In de winter zal de koolmees in Nederland overwinteren en kan je ze een handje helpen met het vinden van voedsel. Dit kan bijvoorbeeld door het ophangen van vetbollen, pinda’s, pindakaas maar ook zonnebloempitten vinden ze lekker. Twijfel je over geschikt voedsel voor de koolmees dan kan je het beste kiezen voor de wintermix met daarin alles wat de koolmees graag eet. Je kan het voedsel uitstrooien op een voedertafel of in een voederhuisje zodat de koolmezen hun weg naar jouw tuin kunnen vinden. 

Een nestkastje voor de koolmees moet een invliegopening hebben van ca. 32 mm. Het kastje kan je het beste op een hoogte van minimaal 2 meter ophangen zodat eventuele roofdieren er niet bij kunnen. Denk er om dat het kastje niet in de directe zon hangt, vermijd een plek met directe regeninval en probeer om het gaatje van het kastje in noordoostelijke richting op te hangen. In de herfst en winter worden de nestkastjes voornamelijk gebruikt als schuilplek tijdens slecht weer, zorg ervoor dat je het huisje voor de herfst een keer goed schoonmaakt en het verlaten nest verwijderd zodat de koolmees een schoon plekje heeft om te schuilen. Het koolmeesje zal in het voorjaar beginnen met het zoeken van een geschikte plek voor hun nest, ze bouwen vaak hun eigen nest maar ze gebruiken ook vaak een nestkastje om hun nest te bouwen. Ze gebruiken voor het bouwen van hun nesten gras, mos, dierenharen en veren. Begin mei zal het broedseizoen starten en in die periode kan je al snel de eerste eieren vinden. Een koolmees legt over het algemeen 1 tot 2 keer per jaar eieren.

Wat eet de grauwe vliegenvanger?

Een andere bekende vliegenvanger is de grauwe vliegenvanger. Ook deze trekvogel zien we in de herst- en wintermaanden niet in Nederland aangezien hij overwintert in Afrika. Vanaf eind april zal je grauwe vliegenvangers weer in Nederland terugzien en beginnen ze met het zoeken een geschikte plek om te broeden. De grauwe vliegenvanger eet met name vliegende insecten zoals vliegen, bijen, wespen, vlinder, libellen maar ook kevers, spinnen en in het najaar bessen.

Een grauwe vliegenvanger maakt het liefst gebruik van halfopen nestkastjes (halfholen) waarin ze een open uitzicht hebben op de omgeving. De grauwe vliegenvanger is een territoriale vogel wat betekend dat ze niet graag in de buurt van andere vogels willen broeden. 

Wat eten vinken?

Vinken komen erg veel voor in Nederland en omvatten verschillende soorten zoals de normale vink, de goudvink, en de appelvink. Maar ook putters, sijzen, kneutjes, kruisbekken, groenlingen en roodmussen worden bij de vinken ingedeeld. Vinken eten graag zaden en planten maar tijdens het broedseizoen zijn ze ook gek op insecten die veel eiwit bevatten. Het gehele jaar kan je vinken bijvoeren met zaden maar bijvoorbeeld ook met vogelpindakaas. 

Vinken zijn erg territoriale vogels en maken graag hun eigen nest ver weg van andere vogels. Nestkastjes zijn over het algemeen niet de eerste keuze van vinken. Vinken broeden graag in beschutte gebieden en brengen hun eigen camouflage aan op hun nest zoals bijvoorbeeld mos waardoor het nest goed opgenomen wordt in de omgeving.

Wat eet de bonte vliegenvanger?

De bonte vliegenvanger eet vooral insecten zoals vliegen, muggen, vlinders, rupsen. In de herfst en wintermaanden hoef je de vogel niet bij te voeren aangezien deze vogel niet in Nederland overwintert. Pas vanaf half april zal de vogel weer opduiken in Nederland en beginnen ze met het zoeken een geschikte plek om te broeden. 

Bonte vliegenvangers maken van dezelfde nestkasten gebruik als de koolmees wat soms kan betekenen dat de bonte vliegenvanger achter het net vist en geen leeg nestkastje kan vinden. De koolmees is namelijk in het voordeel doordat de soort het gehele jaar in Nederland verblijft. De bonte vliegenvanger heeft als trekvogel dus slechts tweede keus. Soms zetten bonte vliegenvangers de koolmezen uit hun nestkast! Met voldoende nestkasten helpen we de bonte vliegenvanger. Een nestkastje voor de bonte vliegenvanger heeft een invliegopening nodig van 32 – 35 mm. 

Wat eten egels?

Ook de egels kunnen jouw hulp goed gebruiken. Het is erg belangrijk voor egels om een goede vetvoorraad te hebben voor de winterslaap begint. Ze verliezen namelijk ongeveer 30% van hun lichaamsgewicht tijdens de winterslaap. De egels gaan vaak op zoek naar hun voedsel in de avond. Ze zoeken dan naar bijvoorbeeld insecten, spinnen, regenwormen of slakken. Als je één keer een egel in je tuin gezien heb is er een groote kans dat je hem vaker zult tegenkomen. Egels hebben vaak een vaste route als op zoek gaan naar eten. Ook jij kunt de egels een handje mee helpen om de winterslaap te doorkomen. Je kunt ze bijvoorbeeld bijvoeren met katten of hondenbrokken, museli, fruit, pindakaas maar nog beter speciaal egelvoer. Wat je absoluut niet moet doen is een schoteltje meld of brood. Dit kunnen de egels niet goed verteren. Je kunt ook een lage drinkschaal of egel voederbakje met water in je tuin plaatsen.

In de winter maanden gaan de egels op zoek naar een warme en veilige plaats voor hun winterslaap, volwassen egels zullen eind november gaan slapen en jonge egels vaak pas eind december. Dit doen ze vaak onder een hoopje takken of struiken maar nog veel liever in een echt egelhuis of egelmand. Vaak zie je dat mensen de tuin en omgeving netjes willen opruimen maar daardoor blijven er vaak weinig attributen over voor de egels om een fijn nest te bouwen. Door het plaatsen van een egelmand of egelkast biedt je een goede oplossing en kunnen egels fijn overwinteren. De egels leggen het huisje vol met bladeren en hebben zo een mooi plekje om de winter door te komen.

Het meest ideale huisje voor een egel bestaat uit 2 delen: een toegangstunnel en het huisje zelf. Het egelhuisje kan je alvast voorbereiden door op de bodem hooi, krantenpapier, oude bladeren of een schone doek te leggen. Het egelhuis moet op een koele plek geplaatst worden waar de temperatuur niet hoger is dan 15 ° C. Tijdens de winterslaap heeft de egel geen daglicht nodig. Als de egel in het voorjaar wakker wordt, kan hij pas naar buiten als de temperatuur vijftien tot twintig graden is.