Je hebt vast weleens van sluipwespen gehoord. Maar wist je ook dat een kwart van alle insecten in Nederland een sluipwesp is? Ze zijn klein en daardoor voor ons vaak onzichtbaar, maar doen ontzettend nuttig werk. In dit blogartikel duiken we dieper in de wereld van deze onzichtbare helden in de natuur.
Wat zijn sluipwespen precies?
Sluipwespen vormen een grote familie van insecten onder de naam Ichneumonidae. Er zijn meer dan 22.000 soorten beschreven en regelmatig worden er nieuwe ontdekt. Sluipwespen zijn anders dan gewone wespen. Ze zijn namelijk parasitair, wat betekent dat ze leven van andere insecten. Over het algemeen zijn sluipwespen slank gebouwd, ze hebben een dun lijf en een nog dunnere ‘wespentaille’, de overgang tussen het borststuk en het achterlijf. De kleinste sluipwespen zijn nog minder dan 1 mm groot, de grootste soorten kunnen zo’n 4 cm worden.
Sluipwespen zijn parasitoïden
Sluipwespen zijn parasitoïden. Dit wil zeggen dat ze een ander insect als gastheer nodig hebben om zich te kunnen ontwikkelen, maar dat ze deze gastheer uiteindelijk ook doden. Sluipwespvrouwtjes hebben een lange legboor. Hiermee prikken ze een gaatje in hun gastheer. Dit kan een bepaald insect zijn, maar ook bijvoorbeeld de eitjes van een bepaald insect. Het sluipwespvrouwtje zet eitjes af in de gastheer. Zodra die uitkomen, voeden de larven zich met de gastheer. Hier zal de gastheer uiteindelijk aan sterven.
Wat is het nut van sluipwespen?
De meeste sluipwespen zijn klein, en daardoor voor ons onzichtbaar. Toch zijn ze ontzettend nuttig in de natuur. Iedere sluipwesp heeft een ander soort insect als gastheer. Omdat een sluipwesp z’n gastheer uiteindelijk doodt, zorgen ze ervoor dat er geen overpopulatie van die insectensoort ontstaat. Zijn er veel gastheren, dan komen er ook meer sluipwespen. Loopt de populatie terug, dan is er ook minder voeding de sluipwespen en slinkt hun populatie ook. Zo helpen sluipwespen om de natuur in balans te houden!
Sluipwespen als biologische bestrijder
Sluipwespen worden veel ingezet als biologisch bestrijdingsmiddel in de landbouw en glastuinbouw. Dat is volkomen logisch, want in de natuur is hun functie ook om te voorkomen dat ergens een plaag ontstaat. In kassen worden sluipwespen bijvoorbeeld gebruikt voor de bestrijding van witte vlieg, in de tuin zijn sluipwespen in te zetten tegen bladluis. Wist je dat je sluipwespen ook in huis kan inzetten? De minuscuul kleine Trichogramma sluipwesp is enorm nuttig als bestrijder van meelmotten en kledingmotten!
Zijn sluipwespen in huis gevaarlijk?
Hoewel het spannend klinkt om sluipwespen in huis uit te zetten, hoef je je geen zorgen te maken. Sluipwespen zijn absoluut niet gevaarlijk voor mensen, huisdieren of je planten. Ze steken namelijk niet en hebben maar één doel in het leven: een gastheer vinden om te parasiteren. Zijn er geen gastheren meer aanwezig, dan sterven de sluipwespen ook uit.
De Trichogramma sluipwespen die je in huis kan inzetten zijn niet groter dan 0,5 mm. Je ziet ze dus nauwelijks, terwijl ze wel heel nuttig werk voor je doen. Deze sluipwespsoort kiest het eitje van diverse motten om haar eigen eitje in te leggen. Hierdoor zal het motteneitje nooit uitkomen en wordt de voortplantingscyclus doorbroken.
Stille superhelden
Je kan wel stellen dat sluipwespen stille superhelden zijn. Je merkt ze nauwelijks op, maar als ze niet meer zouden bestaan, zal dat enorme gevolgen hebben voor het ecosysteem. Kom je er eentje tegen? Laat ‘m lekker zijn gang gaan en bedenk: het zijn bondgenoten in de strijd tegen ongewenste plagen!
FAQ – Wat zijn sluipwespen eigenlijk?
Wat zijn sluipwespen precies?
Sluipwespen vormen een grote familie van insecten, de Ichneumonidae. Er zijn meer dan 22.000 soorten beschreven en er worden nog steeds nieuwe ontdekt. Ze zijn meestal slank gebouwd, met een dun lichaam en een duidelijke “wespentaille” tussen borststuk en achterlijf. De kleinste soorten zijn minder dan 1 mm groot, de grootste kunnen tot ongeveer 4 cm worden.
Zijn sluipwespen gewone wespen?
Nee, sluipwespen verschillen duidelijk van de “gewone” wespen die we kennen van limonade en picknicks. Ze leven niet van zoetigheid of ons eten, maar zijn parasitair: ze hebben andere insecten (of hun eitjes) nodig om zich te kunnen ontwikkelen.
Wat betekent het dat sluipwespen parasitoïden zijn?
Parasitoïden zijn dieren die een ander organisme als gastheer nodig hebben om zich te ontwikkelen en die gastheer uiteindelijk doden. Een sluipwespvrouwtje prikt met haar legboor in een gastheer (bijvoorbeeld een rups of een ei van een insect) en legt daar haar eitjes in. De larven die uitkomen voeden zich met de gastheer, die hier uiteindelijk aan sterft.
Wat is het nut van sluipwespen in de natuur?
Sluipwespen helpen om insectenpopulaties in balans te houden. Elke sluipwespensoort heeft zijn eigen favoriete gastheer. Omdat de gastheer uiteindelijk sterft, voorkomen sluipwespen dat één insectensoort te talrijk wordt. Wanneer er veel gastheren zijn, neemt de sluipwesppopulatie toe; als het aantal gastheren afneemt, krimpt ook de sluipwesppopulatie. Zo dragen ze bij aan een gezond ecosysteem.
Hoe worden sluipwespen ingezet als biologische bestrijders?
Sluipwespen worden veel gebruikt in de landbouw en glastuinbouw als biologisch bestrijdingsmiddel. In kassen worden ze bijvoorbeeld ingezet tegen witte vlieg, in de tuin tegen bladluis. Ze pakken plagen aan zonder chemische bestrijdingsmiddelen en passen daarom goed bij duurzame teelt.
Kun je sluipwespen ook in huis gebruiken?
Ja, bepaalde soorten sluipwespen kunnen ook binnenshuis worden ingezet. De minuscuul kleine Trichogramma-sluipwesp is bijvoorbeeld heel effectief tegen meelmotten en kledingmotten. Deze soort parasiteert de eitjes van motten, waardoor de motteneitjes niet meer uitkomen.
Zijn sluipwespen gevaarlijk voor mensen, huisdieren of planten?
Nee, sluipwespen zijn niet gevaarlijk. Ze steken mensen en huisdieren niet en richten geen schade aan planten aan. Ze hebben maar één doel: een geschikte gastheer vinden om hun eitjes in te leggen. Zijn er geen gastheren meer, dan sterven de sluipwespen vanzelf uit.
Hoe groot zijn sluipwespen die je in huis inzet?
De Trichogramma-sluipwespen die in huis worden gebruikt, zijn niet groter dan ongeveer 0,5 mm. Je ziet ze nauwelijks, maar ondertussen doen ze wel belangrijk werk door motteneitjes onschadelijk te maken en zo de voortplantingscyclus van motten te doorbreken.
Waarom worden sluipwespen wel ‘stille superhelden’ genoemd?
Omdat ze vrijwel onzichtbaar hun werk doen, maar cruciaal zijn voor het evenwicht in de natuur. Zonder sluipwespen zouden veel plaaginsecten uit de hand kunnen lopen. Kom je een sluipwesp tegen, dan kun je ’m beter zijn gang laten gaan: het is een bondgenoot in de strijd tegen ongewenste plagen.