Wereld Bijendag (World Bee Day) is door de Verenigde Naties uitgeroepen om aandacht te vragen voor het belang van bijen. In Nederland wordt dit georganiseerd/gecoördineerd door Stichting Bijenvrienden en de Bijenstichting.
Waarom 20 mei?
Misschien vraag jij je, zoals waarschijnlijk velen, waarom nu juist 20 mei gekozen is voor de wereld bijendag. Dit komt omdat de maand mei, de actiefste maand voor de (honing)bijen. Mei is voor alle bijen, wild of niet, een belangrijke maand op gebied van honingproductie en uitzwermen. Zij maken een belangrijk deel uit bij het verspreiden van stuifmeel waardoor bloemen en planten kunnen groeien. Zouden de bijen wegvallen, dan zal de verstuiving van de platen en bloemen wereldwijd dramatisch kelderen. Dit zal voor een catastrofaal falen van ecosystemen zorgen.
In Nederland zijn er zeker 360 soorten en over het algemeen leven bijen een aantal weken! Echter zijn er een aantal soorten, zoals de hommel, die overwinteren. Bij hommels, zijn dit de vrouwtjes die dat doen. Bij de honingbij overwintert de koningin met een deel van haar volk. Deze overwinterende soorten kunnen, in plaats van een aantal weken, wel een half jaar oud worden!
Varroamijt
Eén van de grootste problemen waar de bij mee te kampen heeft is de varroamijt. De Varroa destructor (Varroamijt) is een parasitaire mijt die de honingbijen Apis cerana en Apis mellifera aanvalt. De ziekte veroorzaakt door de mijten wordt varroosis genoemd. De varroamijt kan zich alleen voortplanten in een honingbijenkolonie. Het hecht aan het lichaam van de bij (zowel bij larven, poppen en volwassen) en verzwakt de bij door lichaamssappen op te zuigen. In dit proces verspreiden virussen zich naar de bijen. Een grote mijtbesmetting kan leiden tot de dood van een honingbijenkolonie, meestal in de late herfst tot het vroege voorjaar. De varroamijt heeft een grote impact op de bijenteelt en wordt beschouwd als een van de stressfactoren die bijdragen aan de hogere niveaus van bijensterfte overal ter wereld.
De volwassen vrouwelijke varroamijt is roodachtig bruin van kleur, terwijl het mannetje wit is. Varroamijten zijn vlak en hebben een knopvorm. Ze zijn 1-1,8 mm lang, 1,5-2 mm breed en hebben acht poten.
Schade aan de bijen
De infectie en daaropvolgende parasitaire ziekte veroorzaakt door varroamijten wordt varroose genoemd. Soms worden de verkeerde namen varroatosis of varroasis gebruikt. Varroa destructor voedt zich met de lichaamssappen van larven, poppen en volwassen bijen wat hen al extra kwetsbaar maakt, maar bovendien draagt de mijt (onder andere via de gemaakte beetwonden) ziekten als DWV en IAPV op de bijen over.
Een infectie van bijenbroed door varroamijt resulteert in bijen met een lager gewicht, een lager eiwitgehalte en kortere levensduur. Speciaal voor winterbijen is dit van belang want zij moeten lang overleven om de winter door te komen en hebben daarvoor hun eiwitvoorraad nodig. De meeste bijenhouders passen dan ook een of ander vorm van varroabestrijding toe.
Hoe kan je helpen?
Het bestrijden van varroamijten gebeurt veelal met chemische bestrijdingsmiddelen. Deze middelen hebben effect maar hebben ook een negatieve invloed op de bijen. Biologische bestrijding is een betere weg en hiervoor kunt u roofmijten gebruiken. De Stratiolaelaps scimitus is een natuurlijk vijand van de varroamijten en richt zich alleen op de bestrijding van de mijten en niet op de bijen. Verspreid de roofmijten in een gebied waar bijen veel komen, bijvoorbeeld een bloemenhaag, struiken en kruiden of als imker in en om de korf/nest. De roofmijten zullen dan de varroamijt bestrijden.
Aantrekken van bijen
Heeft u een tuin, balkon of ander groene plek en wilt u weten hoe u bijen niet alleen kunt aantrekken, maar ook een handje helpen bij het overleven? Denk dan aan het zaaien van wilde bloemen of het kweken van fruit en groenten. Het is aan te raden om je tuin wat te laten verwilderen en de bijtjes te voorzien van water en onderdak. Dit zal er voor zorgen dat de plaatselijke bijenpopulatie goed ondersteund wordt.
Voor meer informatie over wereld bijendag of bijen in het algemeen, verwijzen wij u naar de Lachende Bijenkast, Stichting Bijenvrienden en de Bijenstichting.